Twijfel is toegelaten

Iedereen die als opdracht heeft om organisaties te bewegen of te veranderen, kan inzien dat het materiaal, de methoden en technieken die we toepassen, en de bronnen waarop we steunen, op zijn zachtst gezegd problematisch zijn.

De sectie managementboeken in de boekenwinkel is gevuld met inductieve beweringen, die recepten voorschrijven op basis van naïeve veralgemeningen, waar meestal geen serieus wetenschappelijk onderzoek achter zit. De gaatjes worden opgevuld door attentiezoekers en zelfverklaarde ‘thought leaders’. Een groot deel van wat voor evidence-based moet doorgaan, is gewoon boerenbedrog.

De cijfers en infographics die het internet overspoelen zijn vaak gebaseerd op enquêtes, waarvan de respondenten verzameld werden op basis van zelfselectie, en de tijd kregen om hun verkondigde theorieën neer te pennen. Ze worden gepubliceerd door bedrijven met een commerciële agenda. Er is alle reden om wantrouwig te zijn.

Wanneer we conferenties bezoeken, worden we overspoeld met informatie en data, en de hypnotiserende stemmen van de sprekers leiden ons tot groepsdenken. We horen zo vaak enkel wat we willen horen (selection bias), en de nadruk ligt tegenwoordig vooral op succes stories en ‘concrete cases’ (lees: hapklare recepten). Er is weinig aandacht voor gezonde scepsis.

De volledige tak van de menswetenschappen kampt zelfs met een replicatiecrisis. Veel van het psychologisch en sociologisch onderzoek, waarvan mensen de besluiten elke dag in de praktijk inzetten, kan niet langer gereproduceerd worden. Fameuze onderzoeken, zoals het Stanford-gevangenisexperiment, blijken gewoon bedrog.

Sommige tools, die nog elke dag in de praktijk gebruikt worden, zijn pure pseudo-wetenschap: MBTI, Insights, NLP,… je kan even goed astrologie inzetten om beslissingen te nemen.

Hoe moeten we om met al dit ‘fake news’?

Twijfel is durf

Wij denken dat de weg vooruit ergens in onszelf ligt, in onze eigen houding. Als we rondkijken in organisaties zien we overal goeie mensen, die verandering serieus nemen, en oprecht het beste willen voor mensen. Of we nu aan learning & development doen, change manager, coach, of gewoon manager zijn: trying to do the right thing is een eigenschap die we allemaal delen. Aan talent ontbreekt het niet.

We lezen allemaal boeken en artikels. We bezoeken meet-ups. We delen wat we leuk vinden. We willen ook toepassen wat we geleerd hebben. Als we nu eens de kans kregen… Aan spirit ontbreekt het niet.

Wat mogelijk ontbreekt is de gezonde twijfel. Kunnen we wel zo overtuigd zijn van wat we zeggen? Kloppen onze beweringen? Zeggen we iets omdat we het ervaren hebben, of omdat we het ergens gelezen hebben?

Durf toe te geven dat je zelf defensieve routines hebt, dat de theorieën die je verkondigt, verschillend zijn van de theorieën die je gebruikt.

Durf je eigen mentale modellen in vraag te stellen. Alle modellen zijn, per definitie, onvolledig of fout. Leg jouw modellen naast die van je collega’s, en vergelijk.

Durf te vertrekken vanuit het nu, niet vanuit een visie. Werk met wat voor je ligt. De toekomst is onvoorspelbaar, en organisaties zijn complex. Wat werkte voor een ander, werkt niet noodzakelijk hier en nu.

Durf de veronderstellingen die je gebruikt expliciet te maken. Anders kunnen ze niet onderzocht worden. Laat anderen toe om jou in vraag te stellen.

Durf te twijfelen.

(Photo credit: Paulo Nicolello via unsplash)